Các yếu tố quyết định giá trị của ngọc cẩm thạch thô đó là trọng lượng (hoặc kích thước), màu sắc, độ trong suốt, mức độ tạp chất và độ rạn nứt.
Trọng lượng, kích thước của ngọc cẩm thạch thô
Ngọc cẩm thạch thô càng lớn thì giá trị càng cao. Nếu ngọc cẩm thạch thô đạt chất lượng quý thì các nơi chế tác sẽ cắt thành những lớp mỏng, bề dày lớp đá vừa đủ để ưu tiên mài các vòng đeo tay, phần còn dư sẽ làm các sản phẩm khác để tận dụng hết khối đá cẩm thạch thô.
Màu sắc của ngọc cẩm thạch thô
Màu sắc có lẽ là yếu tố quan trọng quyết định giá trị của ngọc cẩm thạch thô. Màu của ngọc cẩm thạch thô khá đa dạng: Không màu, trắng, xám, lục (xanh lá), vàng, cam, hồng tím, đen… Độ màu từ đậm (mạnh) đến nhạt (yếu), hoặc sẫm, tối màu. Màu ngọc cẩm thạch thô thường phân bố không đều, thành dạng đốm nhỏ hay lớn, đá thường có từ 2 màu trở lên, cho nên loại thuần một màu và phân bố đều thì rất hiếm. Cá màu phổ biến trên thị trường ngọc cẩm thạch thô là màu xanh lục bảo, xanh táo, xanh lý, xanh đậu, màu huyết, tím môn…
Màu sắc của ngọc cẩm thạch thô được ưa chuộng hiện nay là màu xanh lục bảo, màu xanh lý, màu lục càng đậm thì giá trị của ngọc cẩm thạch thô càng cao. Ngọc cẩm thạch thô có giá trị cao nhất là màu xanh lục bảo (giống màu của ngọc lục bảo), đó là màu xanh lá cây sống động và tươi tắn. Ngọc cẩm thạch thô màu này và có độ trong suốt cao thì gọi là ngọc phỉ thúy hay ngọc hoàng gia, là loại ngọc cẩm thạch thô có giá trị cao nhất và cực kỳ hiếm. Các màu xanh lục khác sẽ nhạt hơn, nhưng dễ tìm hơn, đó là màu lục táo, lục đậu giống màu vỏ trái táo và vỏ đậu …
Độ trong suốt và kiến trúc đá cẩm thạch: Yếu tố này cùng với màu quyết định vẻ đẹp của đá cẩm thạch. Thông thường đá cẩm thạch thô hiếm khi trong suốt bằng các đá quý đơn khoáng khác như kim cương, ruby. Vì đá cấu tạo bởi vi hạt, vi sợi nên cẩm thạch hầu hết là chắn sáng (không cho ánh sáng đi qua đá), một số thì trong mờ và cao nhất là bán trong (nửa trong suốt), nhưng loại này thì rất hiếm.
Kích thước và tính đồng đều của các vi hạt ảnh hưởng đến độ trong suốt
Nhiều đá cẩm thạch thô có hạt vừa và thô làm đá dễ bị đục, ngược lại các hạt cực nhỏ và đồng nhất thì đá sẽ trong hơn. Trên thị trường, đá cẩm thạch có độ trong cao thì gọi là cẩm thạch kính. Về mặt giá trị, đá cẩm thạch càng trong thì giá trị càng cao.
Tạp chất của ngọc cẩm thạch thô
Tạp chất trong đá cẩm thạch thô là hàm lượng các vật chất không phải là các khoáng của đá cẩm thạch (Jadeite hoặc Nephrite). Đặc điểm này không thể xác định bằng mắt thường, tuy nhiên chúng ta có thể cảm nhận qua độ trong, màu sắc của đá. Đá cẩm thạch thô càng thuần chất (hàm lượng khoáng Jadeite hoặc Nephrite trong đá cao) thì đá cẩm thạch sẽ trong hơn, màu sẽ đều hơn. Một số tạp chất có màu nâu, xám và đen làm giảm vẻ đẹp của đá cẩm thạch thô và dĩ nhiên làm giảm giá trị của chúng. Để xác định đá cẩm thạch thô có phải là cẩm thạch jadeite hay không, là cẩm thạch Jadeite hay Nephrite thì có thể dùng các phương pháp đo tỷ trọng và phương pháp phổ hấp thu.
Độ rạn nứt của ngọc cẩm thạch thô
Bao gồm các vi lỗ rỗng và khe nứt. Ranh giới các vi hạt và sợi trong cẩm thạch jadeite tạo nên các vi lỗ rỗng. Các khe nứt được tạo ra do các lực nén ép tự nhiên sau khi đá hình thành. Quá trình chế tác hoặc va chạm khi đeo cũng có thể tạo nên những khe nứt nhỏ hay lớn. Các khe nứt do quá trình tự nhiên thường có vật chất lấp đầy, đây là một dạng tạp chất thường có màu sắc khác hẵn đá cẩm thạch jadeite gốc làm đá không đều màu. Các vi lỗ rỗng ít ảnh hưởng đến độ bền của đá, nhưng các rạn nứt thì có thể ảnh hưởng. Đá cẩm thạch thô rất dai chắc, khó bị mẻ, bể, nhưng nếu đá cẩm thạch thô có những khe nứt lớn thì khi va chạm mạnh, đá sẽ bị tách và bể theo những khe nứt này (các vòng đeo tay là dễ bị va chạm nhất). Tuy nhiên khi chế tác, chất keo hay sáp phủ lên che lấp tất cả các vi khe nứt, người mua không thể nhìn thấy chúng dù xem với lúp tay phóng đại 10 lần. Với các thiết bị chuyên dùng tại các phòng giám định đá quý, các chuyên viên có thể xác định được các vi khe nứt và mức độ ảnh hưởng xấu của chúng đối với sản phẩm cẩm thạch.